GEBAM BÜLTENI 2001

Hacettepe Üniversitesi
Geriatrik Bilimler Arastirma ve Uygulama Merkezi
H.Ü.GEBAM


YASLILIK VE HEMSIRELIK
Prof. Dr. Fethiye ERDIL
HÜ Hemsirelik Yüksekokulu

   Yaslanma hayat boyu devam eden bir süreçtir. Bir toplumda 65 yas ve üzerindeki gurubun genel nüfus içinde payi %10'nun üzerinde oldugunda "yasli toplum" ifadesi kullanilmaktadir. Bazi sanayilesmis ülkelerde bu degerin %12 ile %18 arasinda degistigi görülmektedir. Ülkemizde ise 2000 yilinda %5.3, 2005 yilinda %5.5 ve 2010 yilinda %5.6 olmasi beklenmektedir.

    Bebek-çocuk ve anne ölümlerindeki çarpici azalmalar, daha iyi beslenme, enfeksiyonlarin azalmasi, daha iyi yasam standartlari, egitimdeki ilerlemeler, saglik hizmetlerinde ve biyomedikal teknolojinin artmasiyla yaslilik dönemi uzamaktadir. Bunlar ortalama ömrü uzatarak, yasli nüfusun artmasina yol açarken yaslilarla ilgili psikolojik, sosyal, kültürel ve ekonomik boyutlarda çözümlenmesi gereken pek çok sorun gündeme gelmektedir.

Bu sorunlarin çözümlenmesinde; danismanlik hizmetleri verebilecek, yaslilikla ilgili projeler üretip, uygulayabilecek, yaslilikla ilgili politikalari belirlemede karar verici, planlayici, program yapici ve egitici olabilecek, saglikli bir çevre olusturmada kaynak olabilecek, yaslilarin bireysel becerilerini gelistirebilecek ve profesyonel olarak bakim verebilecek özelliklere sahip hemsirelerin de önemli rolleri vardir . Saglik ekibi içinde yer alan hemsirelerin birinci ve ikinci basamak saglik kuruluslarinda yaslilarin sagligina yönelik korunma, erken tani ve üçüncül korunmada, bunun yanisira özel ve kamu kuruluslarindaki huzurevlerinde, evde bakim hizmetlerinde ve hastanelerde yaslinin bakiminda, tedavisinde, egitiminde ve danismanlik hizmetlerinde büyük sorumluluklari vardir.

Hemsire sadece yasli bireye degil, yaslinin ailesine de hizmet götürmektedir . Bunlar; yasliya bakim veren birey veya aile üyelerine evde bakim, egitim, danismanlik rollerinin yanisira bakim verenlerin kendi fiziksel ve ruhsal sagliklarini nasil koruyabilecekleri, sorunlarla nasil basedecekleri ve saglikli yaslanma için neler yapabilecekleri konusundaki rollerini de kapsamaktadir.

    Gelismis ülkelerde yaslilara verilen hizmetler oldukça kapsamlidir. Bu hizmetler; okul çagindan baslayarak halkin yaslanma ve yasli bakim konusunda egitimini, yasli bireye hastanede , polikliniklerde ve geriatri hastanelerinde  verilecek bakimi içermektedir. Ayrica; evde bakim, ev islerinde yardim, eve yemek servisi, ugras terapisi ve fizyoterapi hizmetleri de yer almaktadir.

    Yaslilarla ilgili danismanlik hizmeti verebilecek, projeler üretip uygulayabilecek, yaslilikla ilgili politika belirlemede karar verici, uygulayici, egitici olabilecek profesyonel bakimi saglayabilecek hemsirelerin yetistirilmesi için hemsirelikte lisans egitim programlarina yaslilik ve saglikli yaslanma konularinin alinmasi, mezuniyet sonrasi sertifika programlarinin ve yüksek lisans programlarinin gelistirilmesi oldukça önemlidir.

   Dünyanin birçok ülkelerinde oldugu gibi, ülkemizde de yaslilik konusu gündemdedir. Yüksekokulumuz tarafindan 1992 yilinda "Saglikli Yaslanma" sempozyumu düzenlenmis, sempozyumda 49 bildiri ve poster sunulmustur. Saglik Bilimleri Enstitüsü bünyesinde Yüksekokulumuz tarafindan yürütülen yüksek lisans ve doktora tezlerinde yaslilikla ilgili konular giderek artan sayida yer almaktadir.

    International Institude on Agency United Nations tarafindan Malta'da düzenlenmekte olan kurslara 1995 yilindana bu yana 8 ögretim elemani katilmistir.

    Üniversitemizde kurulan Geriatrik Bilimler Uygulama ve Arastirma Merkezinin çalismalarini multidisipliner bir yaklasimla sürdürmesi, yaslilik ve saglikli yaslanma konusundaki yapilacak bütün çalismalarin ve hizmetlerin daha etkili olmasini saglayacaktir.